Wiosna jest niezwykle pracowitą porą roku dla leśników i czasem szczególnej troski o nowy las. Rozpoczyna się wielka mobilizacja sił i wyścig z czasem, bo ruszają zalesienia¹ i odnowienia². Powierzchnie, z których pozyskane zostały dojrzałe drzewa muszą być odnowione kolejnym ich pokoleniem. Można to obserwować np. w drzewostanach sosnowych, w których rusza ręczne sadzenie młodych, sosnowych drzewek.

Znajdują one swoje miejsce w rzędach, które obsadzane są przy zachowaniu wcześniej przemyślanej tzw. więźby. Mówi ona o układzie i odległościach pomiędzy drzewkami, wskazując jednocześnie ilość sadzonek, jaka zostanie posadzona na powierzchni. Tu rządzi matematyka i dbałość o przyszły komfort rosnących drzew.

Samo przygotowanie sadzonek sosnowych odbywa się kilka lat wcześniej. Jego początkiem jest zbiór nasion z najdorodniejszych drzewostanów. Szyszki sosnowe zbierane zimową porą jadą do wyłuszczarni nasion, w której sprytnymi metodami, w cieple wydobywa się z nich nasionka. Są niewielkie i oskrzydlone więc z szyszek łatwo wywiewa je wiatr. Dlatego szyszki zbiera się zimą, gdy są zamknięte. Inaczej pozyskuje się np. nasiona bukowe. Ich zbiór odbywa się najczęściej co 6-8 lat, bo wtedy najczęściej występuje ich urodzaj (czyli obfite obradzanie nasion). W drzewostanach nasiennych, czyli najdorodniejszych na danym obszarze rozkłada się tzw. siatki raszlowe, na które nasiona bukowe (czyli bukiew) opadają późną jesienią. Potem zbiera się je z siatek i przewozi do przechowalni nasion, np. Nadleśnictwa Gryfino, skąd w lata bez urodzaju można je stale pobierać i wysiewać.

DYWANY W LESIE? przeczytaj TUTAJ (POWIĘKSZ PO KLIKNIĘCIU)

Młode sosny, olsze, brzozy wędrują do lasu już po roku. Dęby i buki po dwóch lub trzech latach od momentu wysiewu. Wraz z nadejściem cieplejszych dni leśna gleba coraz szybciej traci pozostałą po zimie wilgoć. W tym roku w Nadleśnictwie Gryfino wysadzonych zostanie ponad 600 tysięcy sadzonek. Tysiące młodych drzew wyrosną też z odnowień naturalnych. Dla każdego z leśniczych rozpoczyna się najważniejszy w roku wyścig z czasem Trzeba jednocześnie posadzić młode drzewka na przygotowanych powierzchniach, z których pozyskano drewno i dosadzić nowe w uprawach z lat ubiegłych, uszkodzonych przez pożary, owady, zwierzynę czy grzyby. Im szybciej skończy się sadzenie, tym więcej sadzonek się przyjmie i będzie szybko przyrastać. Z końcem marca, połową kwietnia sadzenie lasu ma swój koniec. Tyle o lesie sadzonym ręką człowieka.

Las odnawia się także naturalnie i samoistnie (np. w Puszczy Bukowej). W dobrze prześwietlonych słońcem koronach buków dojrzewają miliony nasion. Aby korony i gleba pod nimi były dobrze doświetlone przez wiele, wiele lat prowadzi się stopniowe rozrzedzanie drzew. W ten sposób stwarza się super warunki do kiełkowania nasion i wzrostu młodych pokoleń bukowych drzew. Bez wystarczającej ilości światła efekt "morza zieleni" nie byłby tak spektakularny jak w puszczy, w której młode pokolenia rosną jak na przysłowiowych drożdżach.  

Szczególną formą "nowego lasu" są tzw. przebudowy. Wiele spośród posadzonych przez laty sośnin, rośnie w miejscach, gdzie powinny rosnąć dęby, buki lub inne gatunki liściaste. Ambicją leśników jest przyspieszyć powrót takiego lasu do natury. Dlatego w 30-50 letnich sośninach, po usunięciu części drzew, wysadza się młode buki. Przez następnych kilkadziesiąt lat będą one rosły razem z sosnami. Gdy sosny dojrzeją i będzie można przeznaczyć ich drewno na tysiące użytecznych przedmiotów nie zostanie po nich pusta przestrzeń ale dobrze już odchowany las bukowy.

Dobór gatunków sadzonek, które trafią w Odnowienia sztuczne prowadzone są przede wszystkim w południowej części nadleśnictwa gdzie drzewostany sosnowe rosnące na dobrej jakości glebach wymagają zamiany (przebudowy) na drzewostany mieszane iglasto-liściaste.określone miejsce w lesie związany jest ze znajdującą się tam glebą. Na glebach ubogich sadzi się najczęściej sosnę. Dęby i buki wymagają żyźniejszego podłoża. Zamiłowanie sosen do promieni słonecznych sprawia, że wprowadza się je na większych powierzchniach, do których światło ma swobodny dostęp. Dęby sadzi się na tzw. gniazdach, które są ogradzane siatką leśną (stąd płoty w lesie), aby nie kusiły saren i jeleni - leśnych podjadaczy dębowych pędów.

¹zalesienie lasu - wprowadzanie lasu na powierzchnie inne niż leśne, np. na grunty porolne

²odnowienie lasu – powstawianie lasu sposób naturalny (odnowienie naturalne) lub sztuczny (sadzenie) w lesie

fot. główne Canva; pozostałe fotografie - archiwum Nadleśnictwa Gryfino