Asset Publisher Asset Publisher

Puszcza Bukowa - między kulturą a naturą

Projekt „Puszcza Bukowa – las wielu historii” realizowany przez Nadleśnictwo Gryfino odkrywa wielowątkowość podszczecińskich lasów, składających się na Puszczę Bukową. Puszcza bowiem to nie tylko drzewa – to również historia obecności człowieka ukryta w ich gęstwinie, to inspiracje, miejsce odpoczynku i rekreacji, źródło drewna, ostoja bioróżnorodności. To dobry przykład kompromisu pomiędzy potrzebami minionych i obecnych pokoleń ludzi oraz przyrody.

Puszcza Bukowa jest dziś lasem wielofunkcyjnym, zarządzanym przez Nadleśnictwo Gryfino w oparciu o zasadę trwałości i zrównoważonego rozwoju. Oznacza to jednoczesne wypełnianie przez las wielu istotnych dla społeczeństwa funkcji – od zaspokajania popytu na drewno, poprzez potrzebę turystycznego i rekreacyjnego udostępniania lasu aż do ochrony bioróżnorodności. Dzisiejsze bogactwo przyrodnicze Puszczy Bukowej to efekt dziedzictwa przeszłości i rozmaitych sposobów użytkowania tego terenu. Jako teren pokryty drzewami Puszcza Bukowa trwa „od zawsze”. Jednak jej kształt i skład wielokrotnie się zmieniał, tak jak zmieniały się warunki przyrodnicze, metody korzystania z dobrodziejstw przyrody i potrzeby żyjących na tych terenach ludzi. O wielu historiach ludzi i lasu jest właśnie projekt nadleśnictwa.

Historia kształtowania się kultury i osadnictwa na tych terenach była tematem pierwszej części konferencji zorganizowanej w ramach projektu przez Nadleśnictwo Gryfino pod patronatem Dyrektora Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Szczecinie Pana Sławomira Wencla i przy współudziale Centrum Informacyjnego Lasów Państwowych. Tematyka konferencji stanowiła podsumowanie prac grona ekspertów, koordynowanych przez dr Pawła Migdalskiego z Instytutu Historii i Stosunków Międzynarodowych Uniwersytetu Szczecińskiego i współpracujących w tym roku z nadleśnictwem. W programie spotkania, które odbyło się 8 grudnia 2017 r. znalazły się ciekawe tematy dotyczące historii kształtowania się kultury i osadnictwa na terenie Puszczy Bukowej od pradziejów poprzez średniowiecze do czasów współczesnych. Tematami referatów były:

- "Obraz Gór Bukowych w świetle dawnej kartografii" - dr hab. Radosław Skrycki, prof. US (Uniwersytet Szczeciński)

- "Wykarczować, zaorać, zasiedlić. Puszcza Bukowa w gospodarce cystersów kołbackich w średniowieczu" - dr Rafał Simiński (Uniwersytet Szczeciński) 

- "Osadnictwo pradziejowe na terenie Puszczy Bukowej" - dr Agnieszka Matuszewska (Uniwersytet Szczeciński)

- "Krajobrazy archeologiczne Puszczy Bukowej" - dr Grzegorz Kiarszys  (Uniwersytet Szczeciński)

- "Wczesno  i późnośredniowieczne osadnictwo Gór Bukowych w świetle archeologii"- dr hab. Andrzej Janowski (Instytut Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk).

Pojawiły się również ciekawe wzmianki o upodobaniach kulinarnych dawnych mieszkańców Puszczy i jej okolic, którzy korzystając z dobrodziejstw tego lasu tworzyli zapominane już dziś receptury. Produkty, których używali były zaskoczeniem dla niejednego znawcy tematu.

Zupa z pokrzyw, pędy pałki szerokolistnej, wężymord, topinambur, herbata z dodatkiem macierzanki, chleb z dodatkiem popiołu z drewna bukowego, miodownik to tylko niektóre spośród wielu „puszczańskich specjałów”, które  stanowiły smaczny dodatek do referatu dr. Kamila Piotra Szpotkowskiego z Instytutu Chemii Bioorganicznej Polskiej Akademii Nauk w Poznaniu. O ich walorach smakowych uczestnicy konferencji mieli możliwość przekonać się osobiście w trakcie degustacji będącej zwieńczeniem spotkania. Upominki od „puszczy” znalazły się również w domach zaproszonych gości. Na długie i chłodne zimowe wieczory Puszcza Bukowa "poleca" bowiem soki i syropy z malin, mniszka lekarskiego, kwiatów czarnego bzu oraz różne gatunki owoców zatopione w miodach. Stanowią one nawiązanie do kuchni cystersów – zakonu, który w początkach XII wieku, lokując swój klasztor w Kołbaczu rozpoczął intensywne i innowacyjne jak na owe czasy zagospodarowywanie obszaru Puszczy Bukowej i terenów z nią sąsiadujących.

Jak podkreślali autorzy wystąpień zagadnienia zaprezentowane w referatach są początkiem wielkiej przygody z „historią historii Puszczy Bukowej”. Kryje ona bowiem wiele ciekawych i niezbadanych jeszcze wątków działalności człowieka na tym obszarze. Ich zgłębianie stanowić będzie przedmiot dalszej, przyszłorocznej współpracy pomiędzy nadleśnictwem, a naukowcami.

Grudniowa konferencja była pierwszą, z dwóch zaplanowanych przez nadleśnictwo w ramach projektu. Zgodnie z tytułem konferencji „Puszcza Bukowa – między kulturą a naturą”, w maju przyszłego roku uczestnicy spotkań będą mieli okazję zapoznać się z zagadnieniami związanymi ze środowiskiem przyrodniczym Puszczy Bukowej i jego racjonalnym użytkowaniem  (m.in. geologia, klimat, szata roślinna, siedliska przyrodnicze, gospodarka leśna w przeszłości i obecnie, ciekawe badania naukowe). Części referatowej towarzyszyć będzie wyjazd do Puszczy Bukowej. Z uwagi na ogromne zainteresowanie szczecinian, grudniową „kulturową” częścią konferencji nie wykluczona jest również jej powtórka w przyszłym roku.

Kolejne odsłony projektu „Puszcza Bukowa – las wielu historii” zaskoczą zapewne wszystkich, którzy zechcą śledzić związane z nim plany nadleśnictwa. Cyke spotkań warsztatowych z inspirującymi ludźmi, zaskakujące tytuły wydawnicze, prelekcje, zabawy i konkursy to tylko niewielka część projektu. Innych niespodzianek jeszcze nie zdradzamy, ale będziemy o nich z pewnością na bieżąco informować i zapraszać do udziału w ich realizacji.