Nie od dziś wiadomo, że drewno jest wszędzie. Otacza nas w tysiącach przedmiotów. Tych zwykłych, którymi posługujemy się w życiu codziennym i tych, w których jest ukryte. Wszechobecność drewna jest tak oczywista, że przestajemy sobie uświadamiać ten fakt. Niewiele wiemy o jego pochodzeniu, miejscu w którym się narodziło, ludziach, dzięki którym możemy się cieszyć jego pięknem i funkcjonalnością, drodze jaką przebyło, aby w efekcie końcowym zagościć pod naszym dachem.

Jak bardzo jest powszechne? Spróbujmy spojrzeć na wnętrze swojego domu i przypisać każdej literze alfabetu jeden przedmiot wykonany z drewna.

D-drzwi R-ramka E-ekierka W-węgiel drzewny N-otes O-opał  J-jętka E-etykieta S-schody T-taboret S-stół U-ul P-papier E- etażerka R-rzeźba

Tak! D R E W N O  J E S T  S U P E R

A skąd pochodzi drewno? Nie da się ukryć, że z lasu!!!

Ile drzew w lesie można wyciąć?

W każdym planie urządzenia lasu przewiduje się optymalny dla każdej powierzchni i sumarycznie dla nadleśnictwa tzw. etat cięć, czyli ilość drewna jaka może zostać pozyskana bez szkody dla drzewostanu. Ilość ta jest określana w oparciu o potrzeby i stan każdego użytkowanego fragmentu lasu. Leśnicy nie mogą przekroczyć tej wartości, bo oznacza ona stabilny stan równowagi pomiędzy drzewami wycinanymi, a młodymi pokoleniami, które w przyszłości je zastąpią. W praktyce etat cięć jest zawsze niższy niż przyrost drzewostanów. Dzięki takiemu podejściu Puszczy Bukowej wciąż przybywa:

Trochę "twardych" dowodów

W każdym lesie ilość drewna znajdująca się we wszystkich rosnących drzewach określana jest m.in. dwoma pomiarami – zapasu (m³ drewna ogólnie) i zasobności (m³ drewna na 1 ha). Parametry te są istotne, bo dzięki nim wiemy o ile zwiększają się zasoby leśne polskich lasów. Wiemy również o ile zwiększają się tym samym zasoby Puszczy Bukowej. Dla przykładu:

A jak jest prognoza na przyszłość ?

Ilość drewna pozyskiwana na terenie Puszczy Bukowej w roku 2000 wynosiła 1,77% zapasu drewna na gruncie, w roku 2017 - 2,07% zapasu drewna na gruncie, a w latach 2017-2026 prognoza pozyskania przewiduje 1,78% zapasu drewna na gruncie (przy średniorocznym przyroście wynoszącym 2,1%).
Na tym polega zasada rozsądnego korzystania z zasobów leśnych, którą kierują się leśnicy.

Czy w Puszczy zabraknie starych drzew? Oczywiście, że nie. Przeciętny wiek drzewostanów w puszczy wzrasta, a drzewostany „stare” (ponad 100-letnie) zajmują tu powierzchnię ponad 3571 ha. Stanowi to ponad 38 % powierzchni wszystkich drzewostanów rosnących w puszczy.

Dla porównania przeciętny wiek drzewostanów w Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Szczecinie wynosi 61 lat (w Lasach Państwowych - 62 lata).

Dane te obrazują, że pomimo użytkowania gospodarczego - Puszczy Bukowej wciąż przybywa – wzrasta zarówno zapas drewna jak i zasobność drzewostanów. Czy słuszna jest zatem głoszona niekiedy teza, że "wycinanie drzew" przyczyni się do zniknięcia Puszczy z mapy Polski? Nie. Prowadzona od dziesięcioleci gospodarka leśna powiększyła zasoby leśne Puszczy (np. powojenne zalesienia rozległych gruntów porolnych), doskonaląc jednocześnie metody użytkowania tutejszych lasów bukowych zgodnie z wymogami ochrony przyrody. Właściwe i zrównoważone gospodarowanie tutejszymi drzewostanami bukowymi, wypracowany przez lata kompromis pomiędzy potrzebami społecznymi, a ochroną zasobów przyrodniczych Puszczy, zrozumienie praw jakie rządzą w tym lesie i pełna pasji praca tutejszych leśników gwarantuje że Puszczy „nigdy nie zabraknie”.

Fot. Zbyszek Pajewski

Nowoczesna technologia już dawno zawitała pod korony drzew. Do lamusa odchodzą ręcznie wypisywane kwity i dokumenty. Każda praca w lesie wymagająca zanotowania w systemie informatycznym Lasów Państwowych realizowana jest przy pomocy rejestratorów (przenośnych komputerów) wysyłających dane o przebiegu czynności. Tak dziś rejestruje się m.in. sprzedaż drewna czy zlecenia i protokoły odbioru robót.

Właściwości drewna bukowego

Drewno bukowe jest twarde (bardziej niż jesion, lecz mniej niż dąb), ciężkie, dobrze łupliwe, o znacznych skłonnościach do kurczenia się, paczenia i pękania. Łatwo  poddaje się obróbce mechanicznej. Jest podatne na skrawanie i łuszczenie - stąd jego szczególna przydatność do produkcji sklejki i oklein meblowych. Dobrze się toczy, frezuje i wierci, dobrze łączy się na gwoździe i śruby. Szczególną cechą drewna bukowego jest jego wyjątkowa podatność na gięcie po uprzednim wyparzeniu parą wodną. Stąd gatunek ten jest podstawowym surowcem do produkcji mebli giętych. Dobrze się struga, poleruje, klei, nasącza bejcami, gładko przyjmuje lakiery. Drewno bukowe doskonale nadaje się na okleiny skrawane z przeznaczeniem na sklejki, płyty spajane, drewno prasowane. Doskonały surowiec do wyrobu mebli, okładzin i parkietów. Drewno konstrukcyjne średnich wymagań, do budowy pojazdów, maszyn, drewno specjalne na płyty wiórowe i pilśniowe, papier i celulozę, przyrządy sportowe, beczki, skrzynki, ławki, uchwyty (oprawy narzędzi), sprzęt domowy, wełnę drzewną, zabawki, wszelkie wyroby toczone. Niezbędne przy konstrukcji drewnianych instrumentów muzycznych - stąd też nazwa fagota wywodzi się od łącińskiej nazwy rodzajowej buka (Fagus). Bardzo szeroko stosowane do produkcji wewnętrznej stolarki budowlanej - schodów i drzwi. Jest podstawowym surowcem dla pirolizy (suchej destylacji) drewna, dostarczającej węgla drzewnego, niezbędnego dla wielu działów przemysłu chemicznego. Również produkcja wędlin nie może obyć się bez dymu z drewna bukowego.

Miejsce buka zwyczajnego w kulturze

Buk z rzadka występuje w mitach i legendach. Był uznawany za symbol płodności u Daków zamieszkujących tereny obecnej Rumunii. Dawni Słowianie chętnie budowali swe domostwa w jego sąsiedztwie, wierząc w jego zdolności do odpędzania  guseł i uroków. Urodzeni pod znakiem buka (21-22 grudnia) mają duże, choć skrywane poczuciee humoru. Umysły mają rozważne i praktyczne. Serca ich wypełnione są podniosłymi uczuciami, ale stronią od ryzyka. Piękni i dbający o higienę i estetykę. Dożywają późnej starości zachowując wiele cech młodzieńczych.